چرخ پنجم اصطلاحی است که برای چرخ زاپاس یک خودروی سواری به کار می رود و کارکرد آن هم بیشتر برای مواقع ضروری است و هیچگاه راننده یک خودرو نمی تواند روی آن حسابی همانند چرخ های معمولی و طبیعی خودرو باز کند. به همین دلیل است که چرخ پنجم یا زاپاس عموما به چرخ ها یا تایرهایی اطلاق می شود که تقریبا از رده خارجند و کسی به آنها اعتنایی نمی کند.
تیتر آن یادداشت ، خوشبختانه یا متاسفانه، در حافظه برخی از اهالی موسیقی باقی ماند و اخیرا هم جناب میرزمانی،آهنگساز و مدیرکل سابق دفتر امور موسیقی به نام از آن یاد کرده است.
انتقاد میرزمانی از بودجه موسیقی
در آن یادداشت اما،به نکته ای ظریف تر اشاره کرده بودم و آن این که همین چرخ پنجم هم در وضعیت پنچری قرار دارد و عملا کارکردی برای وظایفی که بر عهده اش گذاشته شده ندارد.
اکنون که چهار سال از آن زمان گذشته است،وضعیت بر همان سیاق است.یعنی این چرخ نه تنها به کناری نهاده نشده است ،که پنچرتر هم شده است.چرا که رشد بودجه موسیقی در این سال ها ،حتی در مقایسه با هنرهایی چون تئاتر و سینما و تجسمی،وضعیتی اسفناک تر را تجربه کرده است.
برابر اطلاعاتی که نگارنده از گوشه وکنار به دست آورده است،بودجه موسیقی کشور(در سال 91)بین 4 و نیم تا شش میلیارد تومان بود که معلوم و مشخص نیست کل این بودجه هم در سال جاری به بخش موسیقی ارشاد اختصاص یافته باشد. چرا که با توجه به وضعیتی که برای ارکستر ملی و ارکستر سمفونیک به وجود آمد و عملا آنها در سال جاری کمترین اجرا را در طول تاریخ شکل گیری خود تجربه کرده بودند،بودجه باید کمتر از این هم اختصاص یافته باشد. ضمن آنکه آقای میرزمانی هم اذعان کردندکه دو جشنواره موسیقی مقامی و کودک را نتوانستند در سال 91 اجرا کنند و اعتراف به این قضیه یعنی این که دفتر موسیقی و معاونت هنری ،برای برگزاری این جشنواره بودجه ای پیش بینی کرده بودند،اما در عمل به دلیل عدم اختصاص بودجه و نبود آن از خیر برگزاری آن گذشتند.بر اینها بیفزایید،بودجه ای را که دولت از کل نهادهای فرهنگی و هنری و پژوهشی کم کرده است که چندی قبل درباره این مسئله و ندادن بودجه مصوب دائره المعارف بزرگ اسلامی یادداشتی نوشته و به آن اشاره کرده بودیم. همچنانکه بودجه پژوهشی بسیاری از دانشگاه های بزرگ کشور و نیز دیگر نهادهای پژوهشی یا چند برابر کم شده است و یا اصولا پرداخت نشده کارها به تعطیلی و توقف انجامیده است.
تاخیر هفت ماه در پرداخت بودجه مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی
درباره بودجه جشنواره موسیقی فجر اما ماجرا اندکی متفاوت است.برابر تصمیماتی که در وزارت ارشاد دولت آقای خاتمی گرفته شده، بود و تلاش های مدیر مرکز موسیقی وقت،جناب علی مرادخانی،بودجه جشنواره موسیقی فجر از بودجه کلی دفتر موسیقی جدا شد و قرار هم این بود که بودجه های مربوط به جشنواره های موسیقی دهه فجر اعم از فیلم و تئاتر و موسیقی،در ساختاری و سرفصلی جدا مصوب شود. تصمیم هم البته تصمیمی عقلانی بود، چرا که هر سه این جشنواره ها به صورت سالانه برگزار می شدند و اهمیتی ویژه در حوزه کاری خود داشتند.
امسال اما به اعتراف دست اندرکاران معاونت هنری و حتی مدیر اجرایی جشنواره موسیقی فجر بودجه این جشنواره به کمتر از یک چهارم تقلیل پیدا کرد و ماجرا به اندازه ای مشکل زا شد که حتی دبیر جشنواره موسیقی فجر قصد کناره گیری داشت. اما از قرار در آخرین لحظات ،معاونت هنری به داد جشنواره موسیقی رسید و توانست از یک محلی بودجه ای مناسب برای جشنواره تدارک ببیند. بودجه ای که معاونت هنری وزارت ارشاد رقم آن را بین یک و دویست تا یک و چهارصد میلیارد تومان اعلام کرده است.
در چنین شرایطی که بودجه سال آینده به صورت یک چهارم یا سه دوازدهم تصویب شده است و متاسفانه رقم بودجه پیشنهادی موسیقی هم از سوی دفتر امور موسیقی و معاونت هنری اعلام نشده است،طبیعی است که همچنان در بر همان پاشنه ای بچرخد که پیش از این هم می چرخید. بودجه ای قطره ای و بخور و نمیر که عملا با آن دردی را نمی توان دوا کرد و گرهی از کار فروبسته موسیقی را نمی توان گشود.
